PODGLĄD ATOMU
     
 

Polityka zagraniczna Polski za dwóch ostatnich Jagiellonów

Kalendarium
1506 – 1548 – panowanie Zygmunta I Starego
1515 – podpisanie traktatu wiedeńskiego
1548 – 1572 – panowanie Zygmunta II Augusta
1561 – sekularyzacja zakonu kawalerów mieczowych w Inflantach
1563 – 1570 – pierwsza wojna północna

Źródło 1. Zjazd wiedeński w 1515 r., w drzeworycie Albrechta Dürera
[źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Wiener_Doppelhochzeit.jpg]

Źródło 2. Tablica genealogiczna. Związki Jagiellonów z Habsburgami [fragment]


Źródło 3. Stefan Broderici o bitwie pod Mohaczem w 1526 r.

[Ludwik Jagiellończyk] Rządził podówczas, kiedy Soliman [Sulejman Wspaniały], cesarz turecki [sułtan], z bardzo potężnym wojskiem napadł na Węgry w roku 1526. […] Utraciwszy ojca w wieku dziecięcym, miał w owym czasie, w którym Turek z nim wojnę rozpoczął, 21 lat […]. Gdy ten aż pod Mohacz doszedł, a reszta, którą wysłano, wzbraniała się iść z nim, wymawiając się przywilejami, król […] gdy nad tym radzono niespodziewanie wybuchnął gniewem: „Widzę, że każdy stara się wymówić się i ocalić swoją głowę; ja osobę i głowę moją przywiodłem w te niebezpieczeństwa, dlatego by je na wszelkie niepewności losu dla ocalenia was i całego królestwa, przeto aby nie znalazł się ktoś taki, który by wymówkę własnej gnuśności mógł pozorować moją osobą – pójdę jutro razem z wami z pomocą najwyższego Boga tam, gdzie inni beze mnie iść nie chcieli”.
[Gdy król przybył pod Mohacz, wojsko jego wzrosło do 20000, lecz nie dorównywało potędze Turków, którzy przeprawiwszy się przez Drawę w liczbie 300000 – w tym 70000 wyborowego wojska – rozłożyli się obozem za pagórkiem, otaczającym pola pod Mohaczem.]


[w:] Wiek XVI–XVIII w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii i studentów, oprac. Melania Sobańska-Bondaruk, Stanisław Bogusław Lenard, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999, s. 227–228.

Źródło 4. Mapa. Polska i Litwa w XVI w., CARTE



Ćwiczenia

Na podstawie źródeł 1-3.

1. Wyjaśnij, które postanowienie zjazdu wiedeńskiego z 1515 r. przedstawił Albrecht Dürer.
Zidentyfikuj przedstawione postaci. Które elementy drzeworytu są pomocne do rozpoznania tych postaci?
2. Oceń, czy decyzje zjazdu wiedeńskiego były korzystne dla Jagiellonów.
3. Jakie zagrożenie zbliżało Polskę i Węgry w XVI w.?
4. Kto po śmierci Władysława Jagiellończyka objął tron w Czechach i na Węgrzech?
5. W jakich okolicznościach zginął Ludwik Jagiellończyk?
6. Kto objął tron w Czechach i na Węgrzech po jego śmierci?
7. Czy szlachta węgierska chętnie podejmowała walkę z Turkami? Odpowiedź uzasadnij.
8. W jaki sposób król Ludwik Jagiellończyk skłonił szlachtę węgierską do walki?
9. Czy wojska węgierskie miały realną szansę na zwycięstwo w bitwie pod Mohaczem? Odpowiedź uzasadnij.
10.Sprawdź w Internecie, jakie konsekwencje dla Węgier miała bitwa pod Mohaczem.
11. Przypomnij, kiedy Polskę i Węgry łączyła unia personalna.


Na podstawie źródła 4.

1. Znajdź na mapie Inflanty. Oceń walory polityczne i gospodarcze tego obszaru w XVI w.
2. Które państwa zabiegały o przyłączenie Inflant?
3. Jaką decyzję podjął wielki mistrz zakonu kawalerów mieczowych Gotthard Kettler w 1561 r.?
4. Jakim rezultatem zakończyła się pierwsza wojna północna?

Praca domowa

Dlaczego los Węgier od II połowy XVI w. można uznać za podobny do losów Polski od końca XVIII w.?

Praca domowa dla zainteresowanych

1. Sprawdź w Internecie, jak potencjalny konflikt z Turcją został zażegnany przez Zygmunta I Starego. Oceń decyzję króla.
2. Sporządź kalendarium stosunków polsko-węgierskich w XIV–XV w.



























Tytuł: Polityka zagraniczna Polski za dwóch ostatnich Jagiellonów
Opis skrócony: Albrecht Dürer pozostawił drzeworytniczy zapis zjazdu wiedeńskiego Habsburgów z Jagiellonami w 1515 r. Dokonamy analizy tego źródła ikonograficznego. Scharakteryzujemy politykę dynastyczną Jagiellonów z uwzględnieniem tablicy genealogicznej ukazującej związki dynastii Jagiellonów z Habsburgami w XVI w. Porozmawiamy o umocnieniu pozycji Polski nad Bałtykiem za panowania Zygmunta II Augusta i zajęciu Inflant.
Autor(rzy): Wanda Królikowska
Hasła treści Zygmunt I Stary, Inflanty, Zygmunt II August, Habsburgowie, zjazd wiedeński 1515 r., Jagiellonowie
Uwagi metodyczne Uwagi metodyczne: Proponuję, by nauczyciel zwrócił uwagę uczniów na podobieństwo losów Polski i Węgier. Warto, posługując się metodą drzewa decyzyjnego, zachęcić uczniów do odpowiedzi na pytanie – Jaką decyzję powinien podjąć król Ludwik Jagiellończyk w 1526 r. – walczyć z Turkami, czy dążyć do zachowania z nimi pokoju? Do omówienia tej lekcji proponuję skorzystanie z map zamieszczonych w powszechnie dostępnych atlasach: mapa Polska i Litwa za panowania Jagiellonów w Ilustrowanym atlasie historii Polski (Demart, Warszawa 2006, s. 70–71.) lub mapa Rzeczpospolita szlachecka w XVI w. w Atlasie historycznym Polski (PPWK, Warszawa-Wrocław 1987, s. 20–21.).Uwagi metodyczne: Proponuję, by nauczyciel zwrócił uwagę uczniów na podobieństwo losów Polski i Węgier. Warto, posługując się metodą drzewa decyzyjnego, zachęcić uczniów do odpowiedzi na pytanie – Jaką decyzję powinien podjąć król Ludwik Jagiellończyk w 1526 r. – walczyć z Turkami, czy dążyć do zachowania z nimi pokoju? Do omówienia tej lekcji proponuję skorzystanie z map zamieszczonych w powszechnie dostępnych atlasach: mapa Polska i Litwa za panowania Jagiellonów w Ilustrowanym atlasie historii Polski (Demart, Warszawa 2006, s. 70–71.) lub mapa Rzeczpospolita szlachecka w XVI w. w Atlasie historycznym Polski (PPWK, Warszawa-Wrocław 1987, s. 20–21.).

Szacowany MINIMALNY czas na realizację treści atomu (w minutach) 45
Szacowany MAKSYMALNY czas na realizację treści atomu (w minutach) 60

 
Materiały udostępniane za pomocą Serwisu można wykorzystywać zgodnie z licencją Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Polska,
z wyjątkiem materiałów, które zostały wyraźnie oznaczone jako nieobjęte postanowieniami tej licencji.
Strona współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego z projektu: „Opracowanie i pilotażowe wdrożenie innowacyjnych programów nauczania – zgodnych z polską podstawą programową kształcenia ogólnego – przeznaczonych dla uczniów – dzieci obywateli polskich za granicą”.
Deklaracja dostępnosci